ตำนานประเพณีลอยกระทง: คลิป VDO สัมภาษณ์ผู้เชียวชาญ

ชื่อ สุจิตรา รอดแก้ว
อายุ 28
อาชีพ พนักงาน กรมศิลปากร

ข้อมูลในการสัมภาษณ์

สวัสดีค่ะวันนี้เราจะมาพูดเกี่ยวความเป็นมา จุดประสงค์ นางนพมาศ เพลงเกี่ยวกับวันลอยกระทง ประเพณีลอยกระทงตามภาคต่างๆของประเทศ มาเริ่มหัวข้อแรกกันเลยดีกว่า มาเป็นมาของประเพณีในประเทศไทยนั้น เกิดขึ้นตั้งแต่สมัยสุโขไทย ซึ่งนิยมกัดกันใน วันเพ็ญ 15 ค่ำของทุกปี ก็จะอยู่ราวๆเดือนพฤศจิกายน ประจุดสงค์หลัก คือ การขอฆมาพระแม่คงคา เป็นการขอบคุณแม่ที่เราใช้ดื่มกินและทิ้งขยะของลงในแม่น้ำ และเชื่อกันอีกว่าเป็นการรอยทุกรอยโสก และลอยสิ่งไม่ดีต่างๆในชีวิต

เรามาเริ่มในหัวข้อนางงามนพมาศคนแรกของประเทศกันเลยดีกว่า จะสังเกตเห็นได้ว่า มีประเพณีลอยกระทงที่ไหนก็จะมีเวทีประกวดนางนพมาศที่นั้น นางนพมาศคนแรกของประเทศไทยเกิดขึ้นในสมัยสุโขทัย บิดาชื่อ พระศรีมโหสค รับราชการในตำแหน่งปุโรหิ มารดาชื่อ เรวดี ต่อมานางนพมาศได้รับราชการในสำนักพระร่วงได้รับตำแหน่งเท้าศรีสุดารัตน์ เป็นพระสนมเอกของพระร่วง และนางยังคนคิดประดิษฐ์กระทงดอกบัวเป็นคนแรก นางนพมาศเป็นหญิงสาวสวยงาม มีความรู้ความสามารถรอบด้าน บางตำราเชื่อว่านางนพมาศ เป็นคนบุกเบิกประเพณีลอยกระทง หัวข้อต่อไปเราก็จะมาพูดถึงเพลงในวันลอยกระทง เราก็จะคุ้นหูกับเพลง วันเพ็ญเดือนสิบสองน้ำคะนองเต็มตะลิ่ง เพลงนี้ชื่อว่าเพลง รำวงลอยกระทง แต่งโยครูแก้ว อฉริยกุน ทำนองโดยครู เอื้อย ขุนทองขนาน แต่งตั้งแต่ปี 2498 ซึ่งก็นานแล้วเหมือนกันค่ะเนี้ย

ชื่อ สุจิตรา รอดแก้ว
อายุ 28
อาชีพ พนักงาน กรมศิลปากร

ข้อมูลในการสัมภาษณ์
ประเพณีลอยกระทงในภาคต่างๆของประเทศไทย ถ้าพูดถึงแล้วอันดับหนึ่งก็ต้องยกให้กับประเพณียี่เป็ง ซึ่งเป็นของภาคเหนือนะค่ะ ยี่เป็งหมายถึงการทำบุญในวันเพ็ญเดือนยี่ ซึ่งในงานนี้ก็จะมีการปล่อยโคมลอยขึ้นเต็มท้องฟ้า ซึ่งดูแล้วก็สวยงามในยามค่ำคืน เป็นภาพวัฒนธรรมไทยที่งดงามมากในสายตาชาวโลก ต่อไปเป็นประเพณีกระทงสาย ของจังหวัดตาก คือจะเป็นการลอยกระทงเล็กๆ ไหลเป็นสายตามสายน้ำยาวไปเรื่อยๆ มองดูแล้วก็งดงามไปอีกแบบหนึ่ง อันที่สาม ก็คือประเพณีเผาเทียนเล่นไฟของจังหวัดสุโขทัย มีการจัดขบวนแห่โคมชักโคมแขวน การเล่นพลุตะไลและไฟพะเนียง รวมถึงดอกไม้ไฟชนิดต่างๆ นอกจากนี้ยังมีการเชิญชวนให้ร่วมพิธีซื้อตะคัน เผาเทียนบูชาพระรัตนตรัย จุดเสร็จแล้วก็จะนำไปวางบนฐานหรือระเบียงโบสถ์ ทำให้เกิดแสงสว่างระยิบระยับนับร้อยนับพันดวง ต่อไปเลยคนไหนเลยที่ไม่ได้ออกต่างจังหวัด บ้านอยู่ในกรุงเทพ เราก็จะมีงานลอยกระทงเกิดขึ้นที่วัดภูเขาทอง ซึ่งถือว่าเป็นงานที่ยิ่งใหญ่ของจังหวัดกรุงเทพมหานครของเรา งานนี้ก็จะขึ้นประมาณ 7-10 วัน ในงานก็จะมีการประกวดนางนพมาศ มีมหรสพ ต่างๆ มีของซื้อของใช้ของกินต่างๆมากมาย ยังไงก็ลองไปเดินเที่ยวกันได้นะค่ะ ในช่วงประเพณีลอยกระทง สุท้ายแล้วนะค่ะอยากจะฝากข้อคิดติเตือนใจว่า การลอยกระทงที่ถูกต้องนั้นไม่ใช่แค่การนำกระทงไปลอยในแม่น้ำเฉยๆ แต่เรายังต้องระลึกถึงบุญคุณของน้ำ ต้องช่วยกันดูแลรักษาแหล่งน้ำ ใช้น้ำแบบประหยัด ไม่ทิ้งสิ่งสกปรกต่างๆลงในแม่น้ำ อีกทั้งวัสดุที่นำมาทำกระทงนั้นควรเป็นวัสดุธรรมชาติ เช่น กาบกล้วย ใบตอง ขนมปัง หรือวัสดุที่ย่อยสลายง่าย ร่วมด้วยช่วยกันทำนุบำรุงรักษาประเพณีอันดีงามต่างๆที่เป็นของประเทศไทย เพื่อให้คนรุ่นหลังได้สืบต่อไป ขอบคุณค่ะ